พริกไทยถือเป็นเครื่องเทศพื้นฐาน เป็นส่วนประกอบที่มีความสำคัญในการปรุงอาหารไม่น้อยไปกว่าเกลือ ประเภทของพริกไทยที่ใช้นั้นมีอยู่มากมาย ที่เห็นได้ชัดด้วยตา อาจจะจำแนกออกได้ตามสี
ก่อนอื่น เราต้องเข้าใจก่อนว่า พริกไทยนั้นเป็นพืชที่มีผลเป็นพวงเม็ดขนาดเล็ก เมื่อถูกทำให้แห้งก็จะกลายเป็นเครื่องเทศที่มีรสเผ็ดร้อน
- พริกไทยดำ ผลิตจากผลพริกไทยที่ยังไม่สุกดี เปลือกจะมีสีเขียว ผลของพริกไทยจะถูกนำไปต้มในน้ำร้อนทั้งเปลือก ทำความสะอาดให้หลุดจากก้านและนำไปทำให้แห้ง ความร้อนจะทำให้ผิวของพริกไทยเปลี่ยนสี ส่วนมากการตากแห้งจะตากกับแดด หรือใช้เครื่องจักรก็ได้ เมื่อผิวแห้งลงก็จะมีสีดำและเป็นรอยเหี่ยวย่น ในบางแห่งจะไม่มีการนำไปต้ม แต่จะเด็ดก้านออกจากเมล็ดด้วยมือ แล้วนำไปตากแดดโดยตรง
- พริกไทยขาว จะต่างจากพริกไทยดำ เพราะเป็นผลผลิตจากผลพริกไทยที่สุกเต็มที่จนมีสีแดง นำไปแช่น้ำประมาณหนึ่งสัปดาห์จนผิวนุ่ม แล้วจึงขัดผิวด้านนอกออก ส่วนเมล็ดด้านในก็จะถูกนำไปตากให้แห้งดี พริกไทยขาวส่วนใหญ่จะใช้ในอาหารไทย จีน หรืออาหารที่เราไม่ต้องการสีของพริกไทย เช่น มันบด น้ำสลัด หรือซอสต่างๆ รสชาติของพริกไทยขาวจะแตกต่างกับพริกไทยดำเล็กน้อยจากส่วนต่างของเปลือกหุ้มเมล็ดนั่นเอง
- พริกไทยเขียว (แบบแห้ง) เป็นพริกไทยที่ถูกเก็บเกี่ยวในระยะที่ยังไม่สุกดีเช่นเดียวกับพริกไทยดำ แต่ในขั้นตอนของการทำให้แห้ง จะใช้ซัลเฟอร์ไดออกไซด์เพื่อช่วยรักษาสี หรืออาจะใช้วิธีทำให้แห้งโดยการใช้ความเย็น (Freeze-Drying) รสชาติของพริกไทยเขียวจะมีลักษณะที่สดกว่าพริกไทยดำ มักใช้ในอาหารเอเชีย
- พริกไทยสีส้มและแดง เป็นพริกไทยที่ถูกเก็บเกี่ยวในเวลาที่ผลสุกดีและมีสีแดง ถูกนำไปทำให้แห้งด้วยเทคนิคเดียวกับพริกไทยเขียว
- พริกไทยสีชมพู จะต่างจากพริกไทยข้างต้น เพราะมาจากต่างสายพันธุ์กันโดยสิ้นเชิง จะเป็นผลเบอร์รี่ที่ถูกตากให้แห้ง มีสีสวย รสไม่เผ็ดมาก มีกลิ่นหอมอ่อนๆ